SENEDİ İTTİFAK: Bu antlaşma Sadrazam Alemdar Mustafa Kemal Paşa merkezi otoriteyi güçlü tutmak için 2. Mahmut ile ayanlar arasında yapıldı. Bu sözleşmeye göre ayanlar padişaha bağlı olup veri toplama ve askere gönderme gibi işlerde destek olacak, ayanlar birbirlerinin halkasına saygı duyacak, yapılan ıslahat hareketlerini destekleyecek, İstanbul’da isyan çıkarsa bastırılması konusunda yardımcı olacaklar. Bu sözleşme ile taşrada ekonomik güce sahip olan ayanlar siyasi açıdan güçlendi.
TANZİMAT FERMANI: Gülhane’i Hattı Hümayun olarak geçen ferman 3 kasım 1839 yılında 2. Abdülhamit döneminde imzalandı. Ferman Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlandı. Ferman Abdülmecit mührüyle yayınlandı. Ferman Gülhane Parkında okunduğu için fermana Gülhane Hattı Hümayunu denilmiştir. Bu ferman Osmanlı devletinde batıcılık ve Osmanlıcılık anlayışını hazırladı. Tanzimat fermanında amaç Fransız ihtilalı sonucu ayaklanan azınlıklara haklarını verip Osmanlı imparatorluğunun dağılmasını önlemekti. Azınlık haklarını bahane ederek Osmanlı içişlerine karışan Avrupa Devletinin bu faaliyetine son vermekti. Azınlıklara haklar verilip Avrupa’ya karşı hoş görünerek Mısır ve Boğazlar konusunda Avrupalı devletlerin desteğini almak, Balkanlardaki Rus etkisini azaltmak amacıyla yayımlandı.
Tanzimat Fermanında Yer Alan Hükümler: Tanzimat fermanına göre herkesin mal can ve ırz güvenliği devletin garantisi altında olacak. Herkesin gelirine göre vergi alınmaya başlanacak. Vergi sistemi sil baştan düzenlenecek. Askeri işler düzene konacak, askerlik vatani bir görev haline gelecek. Herkes dil, din, ırk ayrımı gözetmeksizin kanunlar önünde eşit olacak. Mahkemeler herkese açık bir şekilde yapılacak. Kimse mahkemeye çıkmadan cezalandırılamayacak. Herkes malına sahip çıkabilecek, malını Miras olarak bırakabilecek, müsadere kaldırılacak. Her türlü rüşvet ve iltimas kaldırılacaktır.
Tanzimat Fermanının Özellikleri: Tanzimat fermanı ile ilk kez kanun üstünlük prensibi kabul edilmiştir. Padişah bu fermanla kendi yetkilerini kısıtlamıştır. Anayasal düzene geçiş için en büyük adımdır. Sorunları yalnız çözemeyeceğini anlayan Osmanlı bu ferman ile Avrupa ile dost geçinmek istemiştir. Tanzimat fermanı ile gelen yenilikler önceki düzenlemelere göre farklılık gösterir. Bu ferman ile ilk kez insan hakları konusunda yenilik yapılmış. Bu yenilikler halk hareketi değildir. Padişah iradesi ile ortaya çıktığı için halk tarafından net anlaşılmamış ve desteklenmemiştir. Tanzimat fermanı sonucu Osmanlı devleti Avrupa devletinden beklediği desteği alamamıştır. Boğazlar meselesi Osmanlı aleyhine değil Avrupa lehine çözülmüştür. Fransız ihtilalı etkilerine engel olmak için çıkarılan bu ferman amacına ulaşamamıştır. Fransız ihtilal etkileri Osmanlı’yı kasıp kavurmuştur. Milliyetçilik akımı Osmanlı devletinin dağılma sürecini hızlandırmıştır. Avrupalı devletler azınlık haklarını bahane ederek Osmanlı devletinin iç işlerine daha fazla karışmaya başladı. Tanzimat fermanı sonrası Avrupa tarzı mahkemeler, okullar ve eğitim kurumları açıldı. Bu da eğitim ve hukuk alanında ikililiğin ortaya çıkmasına neden oldu.
Cevap:
1- Kanunda herkes eşittir.
2- VERGİ kişilerin istediğine göre alınacaktır.
3- RÜŞVET ve İLTİMAS kaldırılacaktır.
4- ASKERLİK işleri belli bir düzene göre yapılacaktır.
5- KANUNUN üstünlüğü kabul edilecektir.
Açıklama:
yukarıda bazı maddeleri verdiğim Tanzimat Fermanı, mutlakiyetin gücünü sınırlandırmıştır ve ilk kez bu ferman ile Osmanlı Devleti hukuk üstünlüğünü kabul etmiştir.
